جوملا چیست؟

 جوملا یک سیستم مدیریت محتوا (CMS) متن‌باز (Open Source) است که با استفاده از آن به راحتی می‌توان سایت‌های زیبا و البته کارآمد طراحی کرد. پس در ادامه با ما همراه باشید.  

سایت ساز جوملا مشابه هر سیستم سایت ساز دیگری امکان ساخت سایت را به شما خواهد داد. همانطور که می‌دانید برای ایجاد یک سایت در اینترنت پس از خرید هاست و دامنه نیاز به انتخاب یک سیستم ساز ساز مناسب دارید که با نصب آن بر روی هاست و اتصال به پایگاه داده قادر به قرار دادن دیتا در آن باشید.

این سیستم سایت ساز به سه روش مختلف می‌تواند مورد استفاده بگیرد که شامل سیستم سایت ساز اختصاصی، سیستم سایت ساز رایگان(مانند جوملا، وردپرس، دروپال و…) و سیستم سایت ساز آماده(مانند پورتال) است. هر یک از این روش‌ها دارای مزایا و معایب خاصی می‌توانند باشند. به عنوان مثال در طراحی سایت اختصاصی نیاز به هزینه بسیار بالایی دارید و به دلیل اینکه توسعه سیستم توسط گروه محدودی انجام می‌گیرد روند توسعه یا تامین امنیت در آن ضعیف خواهد بود.

در این صورت دو روش دیگر باقی خواهد ماند که در این مقاله قصد داریم به معرفی هر دو روش بپردازیم. ما در این مقاله قصد داریم که ابتدا به معرفی جوملا و بررسی امکانات آن بپردازیم و سپس با یک پیشنهاد بهتر روش دیگری را برای راه‌اندازی سریع سایت در اینترنت به شما معرفی کنیم.

جوملا چیست و چه امکاناتی دارد؟

سیستم‌های مدیریت محتوا(content management system) که به اختصار آن را با عنوان CMS می‌شناسیم شامل سیستم‌های سایت ساز از پیش ساخته شده هستند که با نصب آنها می‌توان اقدام به ایجاد سایت کرد.

به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که جوملا یک سیستم(یا بهتر است بگوییم اسکریپت) برنامه نویسی آماده است که با نصب آن بر روی هاست می‌توانید سایت یا فروشگاه اینترنتی خود را با آن ایجاد کنید. در صورتی که میخواهید اطلاعات بیشتر در مورد سیستم مدیریت محتوا بدانید، پیشنهاد میکنم مقاله سیستم مدیریت محتوا را مطالعه فرمایید.

جوملا با استفاده از زبان برنامه نویسی PHP و پایگاه داده mySQL طراحی شده است که امکان ساخت سایت را به شما خواهد داد. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، بر اساس آمار منتشر شده از سوی وبسایت Builtwith از بین یک میلیون سایت ساخته شده در دنیا، 19.078 سایت با جوملا طراحی شده است که توانسته است رقم 1.91 درصدی را ازآن خود کنید. بر اساس آمار جهانی نیز، جوملا رتبه سوم را در سطح دنیا از بین سیستم های سایت ساز رایگان دارد.

برای استفاده از جوملا به چه چیزهایی نیاز داریم؟

در سایت ساز جوملا هم مشابه هر سایت ساز دیگری نیاز به هاست و دامنه دارید تا بتوانید با نصب و راه‌اندازی آن بر روی هاست سایت خود را بسازید. اگر بخواهیم این موارد را به صورت هزینه‌ای بررسی کنیم، هزینه‌ای که یک سایت با استفاده از جوملا پیاده سازی شده باشد شامل موارد زیر خواهد بود.

خرید دامنه که به صورت متوسط بین 10 تا 500.000 تومان بسته به انتخاب پسوند دامنه هزینه دارد.
خرید هاست مناسب جوملا که به صورت یک ساله بین 300 تا 2 میلیون تومان هزینه دارد.

طراحی قالب جوملا که در صورت استفاده از قالب آماده بین 600 تا 1 میلیون و در صورت استفاده از قالب اختصاصی بین 5 تا 50 میلیون تومان بسته به امکاناتی که روی آن وجود خواهد داشت هزینه دارد.

افزودن امکانات مورد نیاز و سفارشی سازی سیستم که عموما توسط ماژول ایجاد می‌شود. این گزینه هم مانند طراحی قالب در صورت استفاده از ماژول آماده بین 600 تا 1 میلیون و در صورت استفاده از ماژول(کامپوننت) اختصاصی بین 1 تا 5 میلیون تومان هزینه خواهد داشت. البته هزینه در حالت اختصاصی بسته به امکانات و حجم پروژه دارد.

استخدام پشتیبان برای رفع مشکلات که به صورت متوسط در ماه بین 150 تا 800.000 تومان هزینه خواهد داشت.

استخدام توسعه دهنده برای افزودن امکانات که این مورد هم بسته به حجم کار می‌تواند در ماه بین 1 تا چند میلیون تومان بسته به هزینه‌ای که توسعه دهنده پروژه را با آن انجام می‌دهد هزینه در بر داشته باشد.

اگر یک میزان حدودی از هزینه‌های بالا را در نظر بگیریم، برای سایتی که بازدید نسبتا بالایی دارید و به خوبی جا افتاده است که بتوان نام آن را سایت و کسب و کار گذاشت، هزینه‌هایی که برای سایت خواهید کرد چیزی در حدود 4 تا بیش از چند ده میلیون هزینه در بر خواهد داشت.

بررسی مزایا و معایب جوملا

هیچ سیستمی را نمیتوان پیدا کرد که عاری از مشکل باشد. هر سیستم سایت ساز دارای نقاط قوت و نقاط ضعفی است که شما باید با توجه به نیاز خود و بررسی همین مزایا و معایبی که هر سیستم دارد، بهترین سیستم سایت ساز را برای خود انتخاب کنید.

جوملا نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در برخی موارد دارای مزایا و معایب خاص خود است که در ادامه به بررسی برخی آنها می‌پردازیم.

1- متن باز و رایگان

جوملا از همان ابتدا به صورت رایگان و متن باز ساخته شده است که بدون نیاز به پرداخت هزینه می‌توانید از آن استفاده کنید. کافی است به وب‌سایت رسمی جوملا مراجعه کرده و با دانلود این سیستم و آپلود بر روی هاست مراحل نصب جوملا را طی کنید.

اما در مقابل همین رایگان بودن، برای اینکه بتوانید به امکانات بیشتر دسترسی داشته باشید یا اینکه سایت شما ظاهر بهتری داشته باشد، اسکریپت به صورت خام برای شما ناکافی بوده و نیاز است که اقدام به خرید و استفاده از قالب و افزونه‌های جوملا کنید. هر یک از این موارد بسته به قابلیتی که دارند دارای هزینه جداگانه هستند که در مجموع یک هزینه کلی برای شما خواهد داشت.

2- پشتیبانی از زبان فارسی

پیشینه این سیستم به نرم افزار مامبو بر می‌گردد که در سال 2001 منتشر شد، اما به دلیل فراز و نشیب‌هایی که داشت مجددا از پایه تغییراتی به خود گرفته و در سال 2005 به صورت عمومی با نام جوملا عرضه شد.

از آنجایی که از همان ابتدا ایده جهانی بودن سیستم مطرح شده بود، تیم توسعه جوملا روی توسعه سیستم به سایر زبان‌ها تمرکز کرده و نهایتا نوبت به زبان فارسی رسید و برای کاربران فارسی زبان نیز در دسترس قرار گرفت. حال با خیالی آسوده می‌توانید از این سیستم که به صورت کامل از زبان فارسی و راست چین شده پشتیبانی می‌کند استفاده کرده و سایت خود را ایجاد کنید.

3- وجود ماژول و کامپوننت رایگان

ماژول‌ها، کامپوننت یا همان پلاگین‌ها بسته‌های نرم افزاری هستند که با قرارگیری در کنار هسته اصلی سیستم امکان ایجاد قابلیت‌های جدید را به سیستم می‌دهند. جوملا نیز به کمک همین افزونه‌ها می‌تواند انواع امکاناتی که به صورت پیش فرض روی بسته نرم افزار خام وجود ندارد، برای شما فراهم نماید.

به عنوان مثال در حالت پیش فرض امکان ساخت فروشگاه با جوملا برای فروش محصولات وجود ندارد و لازم است که به کمک پلاگین‌های مربوط به ایجاد فروشگاه این بستر را برای این سایت ساز فراهم کنید.

4- به‌روزرسانی مستمر و منظم

کلیه سیستم‌های رایگان دارای چندین توسعه دهنده هستند که به صورت دوره‌ای در حال بررسی سیستم برای آپدیت، افزودن امکانات و رفع مشکلات موجود در آن هستند. جوملا نیز در سرتاسر جهان دارای توسعه دهندگان مختلفی است که در حال به‌روزرسانی آن هستند.

وجود این ویژگی در سیستم‌های سایت ساز رایگان باعث شده است که اگر یک مشکل امنیتی در سیستم کشف شد یا مشکلی در بخشی از آن وجود داشت، بر اساس گزارشی که کاربران ارسال می‌کنند کل توسعه دهندگان بررسی روی آن انجام داده و موانع را برطرف کنند. برای همین در هنگام استفاده از این سیستم برای اپدیت هسته اصلی نیازی به توسعه دهنده ندارید.

5- وجود قالب‌های رایگان

مشابه وردپرس، جوملا هم دارای قالب‌های متعدد و رایگان است که به کمک آنها می‌توانید یکی از قالب‌های موجود که به موضوع سایت شما نزدیک است را انتخاب کرده و از آن استفاده کنید. اما از آنجایی که بیشتر این قالب‌ها انگلیسی بوده و راست چین شده نیستند برای کاربران فارسی زبان نیاز به ایجاد تغییرات و فارسی سازی دارید.

که در این صورت یا باید از قالب‌های فارسی رایگان که توسط ارائه دهندگان ایرانی به تعداد محدودی در دسترس قرار دارد استفاده کنید یا اینکه از قالب‌های پولی استفاده کنید که نیازمند پرداخت هزینه است.

6- امکان ساخت فروشگاه اینترنتی

همانطور که در بخش ماژول‌ها توضیح داده شد به صورت پیشفرض این قابلیت در جوملا وجود ندارد. اما به کمک ماژول‌های فروشگاهی که جوملا دارد، هر زمان که احساس کردید در سایت خود نیاز به ایجاد یک فروشگاه دارید، می‌توانید به راحتی با نصب افزونه فروشگاه مورد نظر اقدام به ساخت فروشگاه کنید.

پس از راه‌اندازی فروشگاه امکان فروش محصولات فراهم شده و به کمک افزونه‌هایی که وجود دارد می‌توانید امکانات مختلفی را در فروشگاه برای بازاریابی و فروش بهتر محصولات پیاده سازی کنید.

7- نیاز به داشتن آشنایی کار با سیستم

بر خلاف وردپرس که سیستمی بسیار ساده است و کاربران به خوبی می‌توانند روش کار با آن را یاد بگیرند، جوملا دارای مقداری پیچیدگی است که قبل از آن باید یک آشنایی اولیه با آن داشته باشید.

در مدیریت جوملا برخی از بخش‌ها نیازمند داشتن دانش کدنویسی دارد که در صورت آماتور بودن قادر به استفاده از آنها نخواهید بود و لازم است از یک پشتیبان کمک بگیرید. بنابراین اگر اصرار بر استفاده از سیستم‌های سایت ساز رایگان دارید بهتر است وردپرس را هم بررسی کنید.

8- نداشتن سئو مناسب نسبت به سایر سیستم‌ها

جوملا از نظر سئو و بهینه سازی برای موتورهای جستجو کمی ضعیف عمل کرده است. اما اگر از نظر سرعت که یکی از مقوله‌های مهم سئو سایت است بخواهیم آن را بررسی کنیم دارای سرعت مناسب و قابل قبولی است.

برای اینکه بتوان سئو جوملا را بهبود بخشید نیاز به استفاده از برخی افزونه‌های سئو خواهید داشت که به کمک ابزاری که در اختیارتان قرار می‌دهند بتوانید سایت خود را بهینه‌تر کنید.

9- نداشتن پشتیبانی تخصصی

گرچه جامعه‌ای فعال در حال توسعه این سیستم هستند، اما تا زمانی که از محصولات پولی استفاده نکنید نمی‌توانید از پشتیبانی استفاده کنید که البته این پشتیبانی هم صرفا مختص محصول خریداری شده خواهد بود.

از سوی دیگر خود جوملا نیز این سیستم را به صورت رایگان در دسترس قرار داده و وظیفه‌ای بایت ارائه پشتیبانی آن ندارد. در این صورت تنها دو راه برای رفع مشکلات خواهید داشت. یا باید خود شما به دنبال یادگیری تخصصی سیستم باشید که نیاز به گذاشتن هزینه و زمان دارد و یا اینکه از یک متخصص در زمینه جوملا برای مدیریت سایت بهره بگیرید که آن هم نیاز به پرداخت هزینه خواهد داشت.

10- مشکلات امنیتی به دلیل رایگان بودن

به دلیل محبوبیتی که جوملا در ساخت سایت‌های بزرگ دارد و از سوی دیگر رایگان و متن باز بودن این سیستم، باعث شده است تا خوراک هکرها برای نفوذ به سایت‌ها باشد.

هر روزه خبر هک شدن سایت‌های مختلفی را می‌شنویم که اگر دنباله موضوع را بگیرید می‌بینید که برخی از این سایت‌ها با جوملا طراحی شده است. با بررسی دلیل هک هم خواهید دید که به دلیل وجود یک باگ در ماژول یا قالب(رایگان یا پولی) هکر راهی را برای ورود به سایت یافته است. در چنین حالتی هر سایتی که از این قالب و افزونه استفاده کرده باشد قابلیت بالقوه برای هک شدن را دارا است.